| ภูมิบ้านภูมิเมือง เนติ โชติช่วงนิธิ
แผนแม่บทวัฒนธรรมแห่งชาติ คลอดฉบับแรก ไร้ประชาพิจารณ์!? สอง สัปดาห์ที่แล้ว(8 ก.ย.52) คณะรัฐมนตรี(ครม.) ภายใต้รัฐบาล อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี เห็นชอบแผนแม่บทวัฒนธรรมแห่งชาติ ฉบับแรก(พ.ศ. 2550 - 2559) ของกระทรวงวัฒนธรรม(วธ.) ที่แผนแม่บทฯ นี้มี 6 ยุทธศาสตร์ คือ 1. พัฒนาระบบบริหารจัดการงานศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม 2. อนุรักษ์ สืบทอด และส่งเสริมการดำเนินงานด้านศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม บนพื้นฐานความหลากหลายทางวัฒนธรรม 3. ธำรง รักษา สถาบัน ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ให้คงอยู่คู่สังคมไทย 4. สร้างสังคมคุณธรรมในกระแสโลกาภิวัตน์ 5. สร้างภาคีขับเคลื่อนการดำเนินงานทางศาสนาศิลปะและวัฒนธรรม และ 6. นำทุนทางวัฒนธรรมสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจและคุณค่าทางสังคม นี่ คือภาพกว้าง 6 ยุทธศาสตร์ มีระยะเวลาดำเนินการ 10 ปี ซึ่งกว่าที่แผนแม่บทฯ นี้คลอดออกมาได้ก็กินเวลาล่วงมาแล้ว 2 ปี เหลืออีก 8 ปีดำเนินการ ที่จะเริ่มตั้งแต่งบประมาณปี 2553 ทั้งนี้ในรายละเอียดของแผนแม่บทฯ นี้ นอกจากขับเคลื่อนงานด้านสังคมวัฒนธรรมแล้ว ยังสอดรับกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ(สภาพัฒน์) แผนฯ10 (พ.ศ.2550–2554) ที่เหลือเวลาอีก 2 ปี แล้วต่อเนื่องแผนฯ11 (พ.ศ. 2555–2559) ขับเคลื่อนความเชื่อมโยง 6 ทุน คือทุนธรรมชาติ ทุนกายภาพ ทุนสังคม ทุนมนุษย์ ทุนการเงิน และทุนวัฒนธรรม จะ เห็นว่า แผนฯ 11 ทั้ง 6 ทุนของสภาพัฒน์ ที่จะขับเคลื่อนในปี 2555 เป็นต้นไปในระยะเวลา 5 ปีนั้นเที่ยวนี้ให้ความสำคัญทุนมนุษย์และวัฒนธรรมอย่างมาก ดูมากกว่าแผนฯ 10 มีเพียง 3 ทุนเท่านั้น คือทุนสังคม ทุนเศรษฐกิจ และทุนธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อัน ที่จริง การพัฒนาประเทศมีแผนฯ 1 มาตั้งแต่ปี 2504 แล้วมีมาต่อเนื่องถึงแผนฯ 10 แต่เมื่อพลิกไปดูทั้ง 10 แผนฯ ก็เน้นหนักไปทางการเติบโตเศรษฐกิจ การพัฒนาคน ควบคู่การพัฒนาสังคม โดยเฉพาะการพัฒนาสังคมนี้เห็นได้ชัดของความล่มสลายในสังคมชนบท นับตั้งแต่ปี 2534 เป็นต้นมาที่ผู้คนในพากันละทิ้งถิ่นฐานบ้านช่องเข้ามาใช้ชีวิตในเมืองใหญ่ เช่น ทำงานในกรุงเทพฯ นิคมอุตสาหกรรมชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกเขตระยองและแหลมฉบัง ที่เวลานั้นเรียกกันอีสเทิร์น ซีบอร์ด อันเป็นยุคโลกาภิวัตน์ฉบับทุนนิยมข้ามชาติเต็มตัว ย้อน กลับมาเรื่องแผนแม่บทวัฒนธรรมแห่งชาติ ฉบับแรก ได้ผ่านข้อเสนอแนะของผู้แทนแต่ละกระทรวง และผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านวัฒนธรรม ที่เริ่มมาตั้งแต่ต้นปี 2550 จนตกผลึก ครอบคลุมเนื้อหาดีแล้ว นำไปสู่ครม. เห็นชอบในรัฐบาลชุดนี้ เพื่อเป็นแนวทางให้องค์กรและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของแต่ละกระทรวง เช่น กลาโหม มหาดไทย การต่างประเทศ ศึกษาธิการ เกษตรฯ เทคโนโลยีฯ ยุติธรรม พัฒนาสังคมฯ เป็นต้น ในการดำเนิน การจัดทำแผนงานโครงการใดขึ้นมาให้สอดคล้องกับแผนแม่บทฯ นี้ อ่าน แผนแม่บทฯ ที่กระทรวงวัฒนธรรมส่งมาให้ ผมยังไม่มีความคิดเห็นใดๆ ทั้งสิ้น แล้วก็อ่านทั้ง หมดเป็นเพียงแค่เนื้อหลักการที่ว่าด้วย 6 ยุทธศาสตร์ ที่เราๆ ท่านๆ ในแวดวงศิลปวัฒนธรรมรับรู้กันทั่วไปเรื่องการอนุรักษ์ รักษาขนบธรรมเนียมประเพณี ศิลปวัฒนธรรม และการสร้างมูลค่าเพิ่มเป็นสินค้าทางวัฒนธรรม ในทำนองนั้น เข้า ใจว่าแผนแม่บทฯ นี้ยังไม่ได้ทำประชาพิจารณ์ภาคประชาสังคม เพราะเห็นมีแต่เนื้อความของผู้ แทนแต่ละกระทรวงที่เกี่ยวข้องงานด้านวัฒนธรรมแสดงข้อคิดเห็นเสนอแนะเท่านั้น ส่วนผู้ทรงคุณวุฒิที่แสดงความคิดเห็นก่อนหน้านี้ไม่มีรายละเอียดบรรจุ ก็ไม่รู้ว่าครม.ผ่านเห็นชอบได้อย่างไร ผม ตัดบท เข้าเรื่อง แล้วเอาเข้าจริงกระทรวงวัฒนธรรมในฐานะเจ้าภาพแผนแม่บทฯ จะดำเนินการเป็นตามวัตถุประสงค์หรือไม่ ที่ถึงแม้ว่าผู้แทนฯ แต่ละกระทรวงส่วนใหญ่จะเห็นด้วยในหลักการแผนแม่บทฯ แต่ลึกๆ แล้วก็ทักท้วงอยู่ในที ลองมานั่งอ่านเล่นๆ กันดู ยก ตัวอย่าง(เอกสาร) ผู้แทนกระทรวงมหาดไทย เห็น(ภาพรวม)ว่า การเสริมสร้างพลังความเข้มแข็งชุมชนต่อการอนุรักษ์ สืบทอดศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นหน้าที่ของกรมการส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น(อปท.) ด้าน ผู้แทนกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ให้ทัศนะ(ภาพรวม) การดำเนินงานเพื่อการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมในพื้นที่กรุงรัตน โกสินทร์และเมืองเก่า เป็นภารกิจของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติฯ ที่เน้นการอนุรักษ์และพัฒนาควบคู่กับการควบคุมปัญหาสิ่งแวดล้อม ไม่ใช่ภารกิจด้านบริหารจัดการวัฒนธรรม ดังนั้นขอยืนยันว่า คณะกรรมการอนุรักษ์และพัฒนากรุงรัตนโกสินทร์และเมืองเก่า เป็นภารกิจของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติฯ ซึ่งดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ พ.ศ. 2519 ใน ส่วนของผู้แทนกระทรวงการต่างประเทศ มอง(ภาพรวม)ว่า การดำเนินงานเผยแพร่วัฒนธรรมไทยและสร้างความหลากหลายทางวัฒนธรรมในเวทีโลก นั้น กระทรวงวัฒนธรรมควรมีการหารือกับกระทรวงการต่างประเทศ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องการต่างประเทศทุกครั้ง สำหรับ ผู้แทนกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ดูขานรับการนำมรดกทางวัฒนธรรมมาเพิ่มมูลค่าและหาตลาดให้กับชุมชน โดยผ่านงานสารสนเทศ อย่างที่เรียกแผนที่ทางวัฒนธรรม อันนอกเหนือไปจากนี้ในการเฝ้าระวังทางวัฒนธรรมที่ไม่พึงประสงค์ ด้าน ผู้แทนกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เห็นด้วยการพัฒนาสังคมไทย ให้เป็นสังคมที่มีความเข้มแข็ง สอดคล้องกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง แล้วควรจะเน้นระดับปัจเจกชุมชนและสังคม เพื่อให้คนไทยรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง ปรับวิถีชีวิตได้อย่างเหมาะสมกับสภาพแวดล้อม สอด รับมุมมองผู้แทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ควรฟื้นจิตวิญญาณชุมชน การฟื้นฟูเอกลักษณ์ของท้องถิ่น การฟื้นวัฒนธรรมสายน้ำกับการใช้ประโยชน์จากสายน้ำของประชาชนโดยรวม ควบคู่ไปกับการรักษาสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม ผู้แทนสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ให้บทสรุป แผนแม่บทฯ “ควรมีการบูรณาการ ระหว่างผู้รับผิดชอบหลักและผู้รับผิดชอบร่วม” และในส่วนของสภาพัฒน์ “ควรมีการทบทวนและปรับปรุงกฎหมาย กฎระเบียบ และมาตรการต่างๆ เพื่อเอื้อต่อการทำงานด้านวัฒนธรรมในเชิงรุกมากขึ้น” สอดรับกับองค์ กรอื่นๆ การใช้แผนแม่บทฯ นี้ให้ครบทุกมิติวัฒนธรรม เป็นยุทธศาสตร์สร้างคุณภาพชีวิต และสร้างสมานฉันท์ของคนในชาติ ทิ้งท้ายเพียงแค่ว่าแผนแม่บทฯ นี้ควรจะได้ทำประชาพิจารณ์ภาคสังคม ไม่ใช่ภาครัฐมานั่งตีกรอบเองเออเอง!? | 
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น