"ชฎานางหุ่นกระบอก" วัดภุมรินทร์ฯ อัมพวา จัดใหญ่พิธีครอบครูสืบสานวัฒนธรรมไทย
โดย สุขุม ตั้งฑีฆะรักษ์
 |
กระทั่งเมื่อ พระอธิการเกีย อดีตเจ้าอาวาสวัดภุมรินทร์ ได้รื้อย้าย กุฎีทองที่วัดบางลี่น้อย มาสร้างไว้ที่วัดภุมรินทร์ และได้ซ่อมแซมเพิ่มช่อฟ้าใบระกาใหม่ทั้งหลัง เพื่อใช้เป็นที่สวดมนต์ วัดภุมรินทร์จึงได้ชื่อใหม่เรียกว่า "วัดภุมรินทร์กุฎีทอง" ตั้งแต่นั้นมา
สำหรับ "กุฎีทอง" ที่รื้อย้ายมาจากวัดบางลี่น้อยนั้น เป็นกุฎีที่ สมเด็จพระชนกของสมเด็จพระอมรินทร์ทรามาตย์ พระมเหสีในรัชกาลที่ 1 สร้างถวายวัดบางนาลี่น้อยไว้แต่เดิม และมีเครื่องใช้ส่วนพระองค์ถวายไว้ที่วัดนี้จำนวนมาก จนทางวัดในปัจจุบันได้นำมาจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์ และเปิดให้นักท่องเที่ยวประชาชนเข้าชม
สิ่งหนึ่งที่ถือเป็นหน้าตาของวัดแห่งนี้ คือ "บ้านดนตรี" จัดสร้างขึ้นมาเป็นศูนย์การเรียนรู้ดนตรีไทยโดยเฉพาะ กระทั่งเมื่อหลายปีมานี้ บ้านดนตรีได้ขยายการเรียนรู้เกี่ยวกับ "หุ่นกระบอก" เพิ่มขึ้น โดยได้คณะหุ่นกระบอก "ชฎานางหุ่นกระบอก" ของ "ครูปิ๊ก-คชาภรณ์ สำราญใจ" จากกรุงเทพมหานครไปเปิดอาสาสอนเด็กๆ ผู้รักวัฒนธรรมไทยในละแวกนั้น
และเมื่อ 12 เมษายนที่ผ่านมา วัดภุมรินทร์กุฎีทอง และศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมไทยชฎานางหุ่นกระบอก ร่วมจัดพิธีครอบครู เชิดหุ่นกระบอก ขึ้น ณ บ้านดนตรี สมุทรสงคราม ในวัดภุมรินทร์กุฎีทองนั่นเอง
ฤกษ์งามยามดี 09.00 น. เด็กนักเรียนของครูปิ๊ก ซึ่งเป็นเยาวชนทั้งชาย-หญิง อายุระหว่าง 8-18 ปี ที่บ้านอยู่ใกล้กับโรงเรียนต่างเดินทางมาในพิธี รวมแล้วราวๆ 50 คน
นอกจาก พระครูวิมลภาวนาจารย์ เจ้าอาวาสวัดภุมรินทร์กุฎีทององค์ปัจจุบันแล้ว ยังมี ร.ต.ปฐวี ปรัตคจริยา ปลัดจังหวัดสมุทรสงคราม เป็นประธานพิธีเปิด และมี วรวินัย หิรัญมาศ หัวหน้าคณะวิชาศิลปะประจำชาติ วิทยาลัยเพาะช่าง มาเป็นประธาน อ่านโองการไหว้ครูช่าง และครอบเศียรพ่อแก่ (ครอบครู) ตามประเพณีพราหมณ์โบราณ ให้กับนักเรียนผู้เข้ารับการอบรมทุกคน
 |
พิธีเป็นไปด้วยความขรึมขลัง เด็กๆ ตั้งอกตั้งใจเต็มที่ และหลายคนที่เพิ่งเรียนไม่กี่สัปดาห์ก็ส่อแววเป็น "เพชร" ของบ้านดนตรีและของคณะขึ้นมาแล้ว
ครูปิ๊ก-คชาภรณ์ บอกเล่าหลังเสร็จสิ้นพิธีว่า วัดภุมรินทร์ฯ บ้านดนตรี และศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ศิลปะวัฒนธรรมไทยชฎานางหุ่นกระบอก ได้ตระหนักถึงคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมไทย จึงได้ร่วมกันจัดโครงการ "ร่วมสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย สร้างสายใยให้เยาวชน" ขึ้น ณ บ้านดนตรี สมุทรสงคราม
เพื่อให้เด็กๆ เยาวชนได้เรียนรู้และรู้จักลึกซึ้งถึงคุณค่าของวัฒนธรรม โดยการอบรมให้ความรู้แก่นักเรียน ทั้งในด้านดนตรีไทย การเชิดหุ่นกระบอก การเรียนรู้ในเรื่องหุ่นกระบอก นับแต่การทำหัวโขน การกดลาย วิธีการนุ่งโจงกระ เบน ฯ เป็นต้น โดยมีหลักสูตรการเรียนรู้ รวมหนึ่งเดือน
นอกจากเด็กๆ เยาวชน จะได้ใช้เวลาว่างในช่วงปิดเทอมทำประโยชน์ให้กับสังคม มาเรียนรู้ในเรื่องศิลปวัฒนธรรมแล้ว ยังจะเป็นส่งเสริมให้ประชาชน ผู้สนใจ ได้เข้ามาศึกษาดูการอบรม และเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดสมุทรสงครามอีกด้วย
สำหรับการสอนของ "ครูปิ๊ก" เป็นการสอนฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย โดยได้ทางวัดภุมรินทร์ฯ เป็นผู้สนับสนุนให้สถานที่
ครูปิ๊กบอกว่า แต่เดิมสอนอยู่ที่กรุงเทพฯ แถวพรานนก แต่ค่าใช้จ่ายสูง สู้ไม่ไหว ช่วงนั้นเอง สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีรับสั่งว่า "ที่อัมพวาอนุรักษ์เกี่ยวกับหุ่นกระบอก" จึงได้ติดต่อสอบถามเจ้าอาวาสและเสนอตัวอาสามาเปิดสอนที่วัดแห่งนี้
 |
"ที่เราทำอยู่เป็นชมรม เรียกว่าชมรมศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรมไทย ชฎานางหุ่นกระบอก ตัวดิฉันเองเป็นลูกศิษย์ครูชื้น สกุลแก้ว เป็นรุ่นเหลนแล้ว ตอนแรกที่เปิดสอนก็ท้อนะ อยากจะเลิก เพราะคนไม่ค่อยให้ความสนใจเท่าไหร่ แต่ด้วยความรักด้านนี้อย่างเต็มเปี่ยมทำให้เลิกไม่ได้ ถึงไม่ได้เงินก็ไม่เลิก จะสอนต่อไปจนกว่าจะหมดแรง"
สิ่งที่คชาภรณ์เปิดสอนและอบรมแก่เด็กๆ นอกจากการรำเชิดหุ่นกระบอกแล้ว ยังฝึกให้เด็กๆ ปักผ้า ทำหุ่น วาดรูป ทำหน้าโขน สารพัดตามแต่วัยและความสนใจของเด็กจะทำได้
"วันนี้เราทำพิธีครอบครูให้เด็กๆ ซึ่งถือเป็นพิธีใหญ่ของเรา มีพราหมณ์ อาจารย์ที่โรงเรียนเพาะช่างมาทำให้ และเพื่อนๆ ที่เป็นนางรำต่างก็มาช่วยอย่างเต็มที่ ส่วนเด็กๆ นั้น เท่าที่ดูจะเห็นว่าเด็กสนใจที่จะเรียน เด็กพวกนี้เป็นเด็กในพื้นที่ในชุมชน อายุเริ่มตั้งแต่ 8 ขวบ ก็สามารถเล่นได้ เพราะเราสอนฟรีจะมีเสียเงินแค่ค่าไหว้ครูคนละ 12 บาทเท่านั้น"
"ความสนใจของเด็กๆ ดิฉันว่าอยู่ที่เราจะดึงดูดเด็กได้แค่ไหน เท่าที่สอนๆ มาเด็กๆ เขาจะอยู่กับเราสี่ห้าปี เราเองไม่มีอะไรยึด เป็นคนสนุกสนานอยู่แล้ว ไม่มีห่วงอะไรเพราะยังโสด ฉะนั้น สามารถทำงานได้เต็มที่ และถ้าจะให้เด็กสนุกจริงๆ เราจะต้องไม่มีเชิดหุ่นอย่างเดียว เราต้องมีกิจกรรมอื่นด้วย เช่น ทำอาหารร่วมกัน ปักผ้า ลงรักปักลาย เด็กๆ ก็จะไม่เบื่อ ซึ่งเราเองก็ตั้งใจไว้ว่าเราจะมีกิจกรรมอย่างนั้น ที่เราเตรียมไว้..นี่ๆๆๆ" ครูปิ๊กบอกเล่า พร้อมทั้งชี้ให้ดูสิ่งของอุปกรณ์มากมายในห้องเรียน
"วัตถุประสงค์ของที่วัด คือต้องการเปิดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวและเป็นแหล่งเรียนรู้วัฒนธรรมไทยด้วย จึงเกิดเป็น บ้านดนตรี ขึ้นมา และยังมี ตลาดวัฒนธรรม ที่ท่านเจ้าอาวาสกำลังดำเนินการอยู่ ถ้าเราสามารถสร้างกิจกรรมทางศิลปวัฒนธรรมขึ้นมา โดยที่มีบ้านดนตรีเป็นศูนย์กลาง คิดว่าน่าจะทำได้ น่าจะไปได้ เพราะเราพร้อมหมดแล้ว เหลือเฉพาะตัวเด็กที่จะเข้ามาทำ ดิฉันเองตั้งความหวังไว้ว่าสิ้นเดือนเมษายนนี้ เราจะมีหุ่นกระบอกคณะบ้านดนตรีเกิดขึ้นให้ได้ ตั้งใจไว้แบบนั้น" เสียงกล่าวหนักแน่นเอาจริง
งานศิลปะเชิดหุ่นกระบอกของครูปิ๊กนั้น เธอว่าจะไม่สู้กับศิลปะสมัยใหม่ เพราะความรู้สึกของเธอเห็นว่าศิลปะสมัยใหม่ "ไปเร็วมาเร็ว"
"ดิฉันว่าศิลปะที่เป็นของเก่ามันอยู่นาน ขลังกว่า ส่วนของใหม่มันหวือหวาไม่มีเสน่ห์ แต่ของเก่ามันมีเสน่ห์ในตัวเอง มีความขลัง ยิ่งทำยิ่งซึม ทำแล้วมีความสุข และถึงแม้สิ่งที่เราทำอยู่นี้ไม่ได้เงินทองอะไร เราก็ยังรักที่จะทำและสอนต่อไป เพราะเราต้องการให้เด็กได้จริงๆ"
เสียงปี่พาทย์บรรเลงจากบ้านดนตรี ในวัดภุมรินทร์กุฎีทองเงียบเสียงลงไปแล้ว เด็กๆ พากันเดินเป็นกลุ่มๆ ไปกับพ่อ-แม่ ผู้ปกครอง เสียงหัวเราะ บอกเล่าในพิธีครอบครูยังคงเจื้อยแจ้วจากปากเล็กๆ รอยยิ้มสดใสและภาพวาดหวังในอนาคต ว่า..
สักวันเขาหรือเธอจะเป็นหนึ่งตัวน้อยๆ ในคณะละครชฎานางหุ่นกระบอกที่ออกมาโลดแล่นหน้าเวทีคอยรับเสียงปรบมือจากคนชม
หมายเหตุ : ร่วมส่งเสริมสนับสนุนศิลปวัฒนธรรมไทย "ชฎานางหุ่นกระบอก" ด้วยการบริจาค ติดต่อสอบถามที่ คชาภรณ์ สำราญใจ โทร.08-7983-1075
หรือคุณลุงเนตร มัคนายกวัดภุมรินทร์ฯ โทร.08-1383-6793
หน้า 20
http://www.matichon.co.th/matichon/view_news.php?newsid=01pra01210452§ionid=0131&day=2009-04-21
Rediscover Hotmail®: Get e-mail storage that grows with you. Check it out.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น